Για να κατασκευαστεί ένα ψηφιδωτό, έπρεπε πρώτα να σχεδιαστεί. Ο PICTOR IMAGINARIUS, ο ζωγράφος, το σχεδίαζε επάνω σε χαρτόνι και σημείωνε τα χρώματα που θα τοποθετούσε ο ψηφοθέτης. Το σχέδιο αυτό μεταφερόταν κατόπιν στην επιφάνεια που θα διακοσμούσε το ψηφιδωτό - τοίχο ή δάπεδό - σε σμίκρυνση ή μεγέθυνση ή ακόμα με αραίωση ή πύκνωση του θέματος, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιφάνειας. Την εργασία αυτή εκτελούσε ο PICTORPARIETARIUS. Συχνά, εκτός από το περίγραμμα του θέματος χρωμάτιζε το υπόστρωμα, επάνω στο οποίο ο επόμενος τεχνίτης θα τοποθετούσε τις ψηφίδες.
Στη συνέχεια, ο MUSIVARIUS, καλλιτέχνης ή λαϊκός τεχνίτης, εκτελούσε το ψηφιδωτό στους τοίχους, τις αψίδες και τους τρούλους και ο TESSELARIUS στα δάπεδα. Τον 4 αι. μ.X.-30l ο Διοκλητιανός με το "εδικτο" όρισε, ανάμεσα στα άλλα, την αμοιβή του κάθε τεχνίτη: Tnv υψηλότερη έπαιρνε ο PICTOR IMAGINARIUS, ο "ζωγράφος των εικόνων" που φιλοτεχνούσε το αρχικό σχέδιο 175 σεστέρσια, ο PICTOR ΡARIETARIUS 75 σεστέρσια, ενώ ο MUSIVARIUS και ο TESSEl.ARIUS αμείβονταν με 60 σεστέρσια.
Με τη μεγάλη μόδα του ψηφιδωτού, όταν όλα τα κτίρια είχαν μωσαϊκή διακόσμηση, παρατηρείται η υποβάθμιση της καλλιτεχνικής του αξίας και αυτό γιατί οι MUSIVARIUS και TESSELARIUS αναλαμβάνουν μόνοι τους την εκτέλεση ψηφιδωτών, με τη βοήθεια ανειδίκευτων εργατών. Το γεγονός αυτό εξηγεί την επανάληψη των θεμάτων - οι τεχνίτες δεν είχαν τη γνώση και τη φαντασία των ζωγράφων καθώς και την προχειρότητα της εκτέλεσης - συχνά οι ανειδίκευτοι εργάτες δεν ήταν σε θέση να εκτελούν σωστά το έργο.
